Vrede, wat is dat?

 

Een Russisch schrijver keek glimlachend naar het spel van zijn kleinkinderen.
‘Wat spelen jullie?’ vroeg hij.
Wij spelen oorlog,’ riepen de kinderen.
Maar,’ zei de schrijver, ‘weten jullie dan niet dat oorlog veel pijn en verdriet met zich meebrengt? Speel liever vrede.’
‘Dat is goed, opa, ‘ zeiden de kinderen. ‘We zullen voortaan vrede spelen.’
Maar even later kwamen ze terug naar hun grootvader met de vraag:
Opa, hoe speel je vrede?”
Opa ging zitten op de bank en schudde zijn hoofd.
Ook hij wist het antwoord niet.
(uit ‘Een parel voor elke dag’)

Vredesweek, dag van de vrede … :
één van de vele projecten die op verschillende scholen georganiseerd worden, mèt of zonder gezucht van degenen die in dat werkteam zitten. Tussen alle te geven lessen en bergen papierwerk is het misschien te begrijpen dat er leerkrachten zijn die het vredesproject liever een jaartje willen overslaan. Maar als ik dan het nieuws hoor, of berichten lees van verre vrienden, dan schreeuwt mijn hart: NEE! Sla deze activiteit niet over!
Volgens mij heeft de wereld vandaag meer dan ooit nood aan een vredesboodschap. We leven in een tijd van oorlogen en geruchten van oorlogen. Aan die verschrikking kunnen we persoonlijk niets doen. Maar we moeten onverschilligheid en afstompen tegengaan.
Ik heb vele jaren met twaalf-jarige kinderen Ieper en de omliggende oorlogskerkhoven bezocht. Te midden van honderden witte kruisjes was deze luidruchtige ADHD-generatie stil en ontroerd.
We kunnen inderdaad zelf geen oorlog stoppen, maar we kunnen onszelf en de jongeren een geweten blijven schoppen!

We leven in een maatschappij waar veel haat, conflicten en ontevredenheid leeft. Onze kinderen groeien op met Facebook, Twitter, Instagram, Snapchat, …   nieuwe media die het leven weergeven, met zijn ups en downs, van gewone mensen zoals jij en ik. Maar teveel om goed te zijn, vergiftigen op die moderne berichtgeving haat- en nijdreacties de meningsuiting van een ander. Klimaatopwarming? Je moet eens een paar reacties lezen van voor- en tegenstanders – soms te lelijk om te herhalen. Hetzelfde bij genderuitingen en geloofsverklaringen. Het lijkt erop dat alleen de eigen mening mag zegevieren. Vrijheid van mening is een mensenrecht, maar o wee als die mening indruist tegen wat hip is of een hype, zelfs het suikergehalte in voeding zorgt voor verhitte gemoederen. In vroegere tijden zouden veel handschoenen toegeworpen zijn, nu snijden woorden diepe wonden.

Als we geen vrede hebben,
dan komt dat
omdat we vergeten zijn
dat we elkaar toebehoren.
(Moeder Teresa)

Dan is er ook nog de innerlijke strijd die in iedereen wel eens woedt. Dat laat me denken aan het verhaal van het schilderij van de vrede, waar een koning een grote beloning uitloofde voor de kunstenaar die het best de vrede kon weergeven op een schilderij. De koning moest uiteindelijk kiezen tussen twee schilderijen. Op het ene schilderij had de schilder een rustig meertje geschilderd, hoge bergen weerspiegelden in het water en in de lucht dreef een klein wolkje. Op het andere schilderij was een storm geschilderd. De regen pletste in een kolkende rivier en bliksemschichten verlichtten de hemel. In een struik, onder een overhangende rots, was een vogel te midden van al dit natuurgeweld aan het broeden. De koning koos dit schilderij, de schilder had uitgebeeld wat hij bedoelde: vrede is een kalm hart, te midden van de storm van het leven.
Dit verhaal leert me dat we in een prachtige, rustige omgeving kunnen wonen, maar toch geen vrede voelen omdat we innerlijk aan het strijden zijn. Aan de andere kant kunnen we ons te midden van verwoesting en vernietiging bevinden en toch een onbegrijpelijke vrede voelen. Vanwaar komt die vrede?

Vrede op aarde begint bij jezelf. Vrede verspreidt zich heel dichtbij: thuis, in je buurt, op je werk.
Of we nu geloven of niet, in onze zoektocht naar een veilige en vredevolle wereld kunnen we moeilijk het evangelie van Jezus Christus negeren. In de Bijbel komt het woord ‘vrede’ veel voor. De blijde boodschap is een evangelie van vrede. God legt veel nadruk op vrede. De engelen zongen bij de geboorte van Jezus: ‘Vrede op aarde aan alle mensen van goede wil.’
Howard W. Hunter zei: ‘De wereld waarin we leven, dicht bij huis of ver weg, heeft het evangelie van Jezus Christus nodig. Het evangelie verschaft de enige manier waarop de wereld ooit vrede zal vinden. We hebben een vreedzamere wereld nodig die ontstaat uit vreedzamere gezinnen, buurten en gemeenschappen. Om een dergelijke vrede te verwerven en te ontwikkelen ‘moeten we anderen liefhebben, zowel onze vijanden als onze vrienden.’ Wij moeten anderen in vriendschap de hand reiken. We moeten vriendelijker, zachtaardiger, vergevingsgezinder en minder snel kwaad worden. Gods handelswijze is voornamelijk gebaseerd op overreding, geduld en lankmoedigheid, niet op dwang of harde confrontatie. Zijn benadering is zachte aandrang en vriendelijke uitnodiging.’

Jezus, die ook Vredevorst genoemd wordt, zei zelf: ‘Vrede laat Ik u, Mijn vrede geef Ik u; niet zoals de wereld die geeft, geef Ik die u.'(Joh. 14: 27)
Zijn boodschap is de grootste levensfilosofie ooit aan de mens gegeven. Je moet niet gelovig zijn om zijn raadgevingen in de praktijk te brengen. In de bergrede, één van de belangrijkste toespraken van Christus, staat: ‘Zalig zijn de vredestichters, want zij zullen Gods kinderen genoemd worden.’ (Matt. 5: 9)
Hebben we vandaag niet meer dan ooit vredestichters nodig?
We kunnen thuis en overal zelf een vredestichter zijn, door twist, afgunst en jaloersheid te vermijden. Probeer eens een maand thuis of op je werk vriendelijk en medelevend te zijn. Creëer een sfeer van liefde en harmonie, biedt spontaan hulp aan. Wanneer je geïrriteerd bent, beheers je, tel tot tien, zwijg. Stop met kritiek te geven of te roddelen. Vergeef en vergeet (anders worden ‘oude koeien’ vlug terug uit de sloot gehaald). Om een vredestichter te zijn (te worden) heb je dus véél geduld nodig, geduld met jezelf en met een ander.

De vrede waar de wereld naar verlangt is een staakt-het-vuren, maar men wil niet beseffen dat een blauwdruk van blijvende vrede in het evangelie van Jezus Christus ligt. Als men de moeite zou nemen om Zijn woorden te lezen, dan zou men versteld staan van de eenvoud van de dingen die Hij voorstelt om vrede te hebben.
Ik maak me ook wel zorgen om de gebeurtenissen in Noord-Korea. Mijn maag krimpt soms samen van de ophitsende taal van wereld- en plaatselijke leiders. Ik ben bezorgd om het verdwijnen van waarden en normen. Ik heb verdriet door zoveel ellende op deze wereldbol. Maar net zoals dat vogeltje op het schilderij vind ik vrede en gemoedsrust in de eenvoudige waarheidsbeginselen die Jezus onderwees. Ik heb zijn vredevolle boodschap bestudeerd. Ik speculeer niet dat God bestaat, maar ik geloof het ècht. Het herstelde evangelie van Jezus Christus heeft op mij een actieve invloed. Ik ben een mens en zeker niet volmaakt, maar mijn dagelijks toepassingen -in woord, gedachte en daad-  van waar ik in geloof geven me vrede en rust.

In het boek ‘Achterland’ van Caroline Brothers zegt Hamid:

Ik denk dat als we meer wisten over het heelal,
als we zouden weten hoe het in de ruimte is,
dat we dan hoog boven de grond zouden zijn,
ver weg van onze moeilijkheden,
en het hele leven hier beneden konden overzien.
Al het vechten zou klein zijn
en onbelangrijk en zinloos,
en misschien zouden mensen daardoor
meer van vrede houden.

De aarde is een stipje in het oneindige universum, de mens een stipje op dat stipje. Zal de mens eens begrijpen dat hij een verbondenheid moet zoeken met die nadere stipjes? Dat hij verbonden is met die stipjes? Zal hij eens echt beseffen dat ‘Wanneer de macht van de liefde, de liefde voor de macht overwint, dan pas de wereld vrede zal kennen (Jimi Hendrix)?

Er is nog nooit een goede oorlog
of een slechte vrede geweest.
(Benjamin Franklin)

Ik ben van nature optimist en ik weiger dus aan te nemen dat de mens verdrinkt in een duistere kolkende zee van racisme, geweld, slechtheid en oorlog. Ik geloof dat naastenliefde, eenheid en broederschap tussen alle volkeren eens een stralende dag zal inluiden. Een stemmetje in mij zegt: ‘Dat is het, maar je moet bij jezelf beginnen.’

September is de oogstmaand. Men oogst wat men gezaaid heeft. Als we vrede willen oogsten moeten we reinheid zaaien, moeten we eerlijk omgaan met elkaar en moeten we onzelfzuchtig helpen.

Ik ga me op het einde van elke dag afvragen:

Did I offer peace today?

Bracht ik vrede vandaag?

Doe je mee?

 

Tijd om te leren.

Je hebt ze waarschijnlijk ook zien fietsen of stappen: kleine en grotere mensjes met een van felgekleurde tot saai-grijze variërende tas op de rug, gezwind of ietsje trager, op weg naar een nieuw schooljaar om te leren. Want daarom gaan ze toch naar school, om te leren, niet?

Hoe leuk is het niet om een mini-mensje na de eerste klaservaring, met fonkelende ogen en een brede glimlach te horen verklaren: ‘Ik kan al lezen!’ Ik denk met vertedering terug aan zulke momenten met mijn eigen kinderen en met sommige van mijn kleinkinderen. Het geluk straalde eraf!
Het is een feit dat het gevoel dat je groeit als mens, bijdraagt aan je levensgeluk. Vitaminen zijn goed voor ons lichaam. Nieuwe dingen leren zijn vitaminen voor je geest.

Develop a passion for learning.
if you do,
you will never cease to grown.
(Anthony J. D’Angelo)

De manier waarop je als jongere en jongvolwassene leert, legt het fundament voor een leven lang leren.
Mogen groot worden in een (t)huis waar een liefde voor leren in de kamers rondzweeft, is een zegen.
Als kind droomde ik ervan om later in mijn eigen huis een kamer in te richten als bibliotheek. Je weet wel, zo’n kamer uit de films, met honderden boeken in rekken tegen de muur – zo hoog dat er ladders voorstaan. Nu, in mijn eigen huis is er geen plaats voor zo’n bibliotheek, maar in bijna elke kamer staat tenminste één boekenrek met allerlei soorten boeken.
De meeste gezinnen wonen niet in een kast van een huis en er is misschien zelfs plaatsgebrek. Maar met een beetje goed wil en wat fantasie, kan je in elk huis een ‘bibliotheekhoekje’ inrichten. Een hoekje waar het stil is – geen teevee, geen Wifi, waar ieder die het wil kan zitten lezen, snuisteren, nadenken en notities maken.
Mijn jarenlange ervaring in het onderwijs heeft me geleerd hoe belangrijk voorlezen, lezen en leren thuis wel is, voor ieder gezinslid.
Vroeger had elk gezin minstens twee gemeenschappelijke maaltijden. Daar werd niet alleen gegeten, maar ook gelachen, gekibbeld en verteld. Ik heb al heel wat bijgeleerd aan de eettafel, van goede manieren tot geduld en empathie. De gezinsmaaltijden waren in mijn ogen meestal een lawaaierige en gezellige boel, maar ik was toch blij dat ik me altijd kon terugtrekken in mijn bureautje.

Learning something new is a fabulous way to be refreshed.
When work can grind you down,
something about learning a new activity
thrills the soul.
It reminds you
that the world is bigger than
your desk and your to-do list.
(John Ortberg)

Er is al veel gezegd en geschreven over de noodzaak om een leven lang te leren. In onze tijd, waar technologie, globalisering en biodiversiteit ons met voortdurende aanpassingen en nieuwigheden overspoelen, is een leven lang leren geen hobby meer, het is een noodzaak. Leren is een proces dat nooit mag stoppen. Het maakt niet uit hoe oud we zijn, of hoe oud we ons voelen, we kunnen steeds nieuwe dingen in ons opnemen en ze toepassen.
Niemand weet genoeg, het leerproces heeft geen einde. Hoewel met ouder worden we zouden kunnen denken dat we alles al ervaren en geleerd hebben, ligt er nog zoveel om te leren te grijpen.
Ik ben van mening dat we moeten blijven lezen, observeren en nadenken over wat we leren. Er is zoveel ‘fake’ nieuws, zoveel valse, misleidende en onvolledige berichten. Onder geleerde namen en termen worden ons allerlei smoesjes voorgeschoteld. We moeten zelfredzaam in ons denken blijven!
Stel je eens voor wat er met jou zou gebeurd zijn als je gestopt was met leren toen de schoolpoort achter je dichtklapte. Zou je kansen gemist hebben? Zou je een andere persoon geworden zijn?
Als ik mezelf onder die loep neem, en deze vraag voor mezelf even laat sudderen, dan keer ik terug naar eind jaren zeventig van vorige eeuw. Ik voel dat sommigen nu gniffelen, maar nee, toen liepen er geen dinosaurussen op aarde. Maar als ik genoegen had genomen met de kennis die ik toen verworven had als afgestudeerde leerkracht,
dan zou ik niet op de computer kunnen werken,
dan zou ik geen berichten met de gsm kunnen versturen,
dan zou ik niet kunnen skypen met verre vrienden,
dan zou ik van de ontwikkelingen op technologisch vlak weinig of niets weten,
dan zou ik van wereldse, godsdienstige en politieke kwesties niet op de hoogte zijn,
dan was mijn visie op onderwijs en educatie in de oude doos blijven steken,
dan was ik geen natuurgids geworden,
dan kon ik geen harp spelen,
dan was ik mijn geloof kwijtgeraakt,
dan had ik weinig of geen persoonlijke en geestelijke groei doorgemaakt.

Aan leren komt geen eind.
Het is niet omdat je een boek of twee gelezen hebt,
of geslaagd bent in je examen,
dat je kan stoppen met leren.
Je hele leven,
van je geboorte tot je dood,
en zelfs nog verder,
is een leerproces.

We leven in een tijd waar eeuwenlange kennis binnen een duimklik in ons bereik komt. We kunnen in een korte periode leren waar anderen jarenlange onderzoeken over gedaan hebben. Er zijn nog nooit zoveel mensen in wereldse kennis onderlegd geweest. Men zou daarom kunnen verwachten dat de wereld bijna volmaakt moet zijn. Maar het tegengestelde is waar: ziektes in de maatschappij – letterlijk en figuurlijk, conflicten en problemen die miljoenen mensen op de vlucht doen slaan en anderen een bang hart geven.
Elke dag word ik me er meer van bewust dat het leven meer is dan wetenschap, wiskunde, geschiedenis en literatuur. Zoals Gordon B. Hinckley zei: ‘Er is een ander soort vorming nodig. Zonder die vorming leidt wereldse kennis alleen tot verwoesting. Ik heb het over de vorming van het hart, van het geweten, van het karakter, van de geest.’

Bij alles wat je verwerft:
verwerf inzicht!
(Spreuken 4:7)

De mens moet buiten kennis ook inzicht verwerven.
Inzicht in zichzelf: wie ben ik?
Inzicht in het doel van het leven: waarom leef ik?
Inzicht in geestelijke materie: bestaat er een God?
Die kennis zal onze seculiere opleiding prachtig aanvullen en ons leven en karakter op een unieke manier verrijken.

Het vormen van uw geest is even belangrijk
of zelfs belangrijker
dan het vormen van uw verstand.
(Gordon B. Hinckley)

Ik hou nog steeds van seculier leren. Mijn dag is niet goed als ik niet iets gelezen heb. Mijn man kijkt soms met opgetrokken wenkbrauwen naar de vier boeken die ik tegelijk aan het lezen ben en naar verschillende opengeslagen tijdschriften en notities die her en der rondzwerven in ons huis. Ik hoor hem dan iets mompelen in de trant van ‘ vrouwen’ en ‘met meer dan een ding bezig zijn’.
Ik vind het geweldig om te leren wat specialisten schrijven over de natuur, de sterfelijkheid, de psyche van de mens, enz. Deze seculiere ideeën bedreigen mijn geloof in een levende God niet, omdat ik door de jaren heen ook spirituele kennis verzameld heb. Door mijn geestelijke kennis kan ik dingen filteren en innerlijke vrede behouden. Mijn school- en werkervaringen hebben me de noodzaak geleerd om steeds meer geestelijke kennis op te nemen. Ik ga helemaal niet akkoord met wat Bertrand Russell zei: ‘ Religion is something left over from the infancy of our intelligence, it will fade away as we adopt reason and science as our guide lines.’
En je hoort ook wel eens zeggen dat onwetende mensen op godsdienst leunen omdat ze bang zijn van de dood. Mijn vader zou zeggen dat zulke uitspraken te flauw zijn om dood te doen. Ik vind me wel in de uitspraak van William Blake:

De adelaar verloor nooit zoveel tijd
als toen hij erin toestemde van de kraai te leren.

Voor vele gelovigen is een leven lang leren een van Gods hoogste prioriteiten voor de mens. Verschillende godsdiensten beklemtonen het belang van toenemende kennis en intelligentie. Een Joodse rabbijn zei: ‘Intelligentie is Gods grootste gave aan de mensheid.’ (Lord Jonathan Sacks). In schriftuur van de heiligen der laatste dagen staat: ‘De heerlijkheid Gods is intelligentie.’ (L&V 93:36)
De Koran leert dat het grote ontzag voor God alleen gerealiseerd wordt door degenen die kennis hebben (Qu’ran, 35: 28, Oxford World’s Classics edition)
Geloof is geen oogklep, geen kruk, geen blindheid!
Geloof moedigt nieuwsgierigheid en vragen aan. De werkwoorden vraag, zoek en klop komen meer dan 500 keer voor in de Bijbel. Christus onderwees zijn volgelingen: Bid, en u zal gegeven worden,zoek en u zult vinden; klop, en er zal voor u opengedaan worden.(Mattheus 7: 7)
Dit is geen passieve of blinde manier om te leren, maar een uitnodiging om door iets te doen, het zelf te weten te komen.

The realness of a personal God; the continued active life of the Christ; the divinity of the restoration, these can be known as surely as that the sun shines, by every responsible person, and to fail to attain this knowledge is to admit that one has not paid the price. Like academic degrees it is obtained by intense strivings.
(Spencer W. Kimball)

Een van de grootse gevaren voor de mensheid is dat de mens denkt alles te weten. De apostel Paulus schreef in 1 Korinthe 8:2 ‘En als iemand denkt iets te weten, dan heeft hij nog niets leren kennen zoals men het behoort te kennen.’
Er moet nog zoveel waarheid ontdekt worden!

Learning happens in the minds and souls,
not in the databases of multiple-choice tests.
(Ken Robinson)

Leren is zowel een praktische als een geestelijke kwestie (Gordon B. Hinckley).
Ik hou van leren en benut vele kansen om kennis op te doen. Ik vind het heel belangrijk om mezelf te blijven ontwikkelen. Soms wil ik direct kunnen vliegen, maar ik moet eerst leren kruipen, rechtstaan, stappen, lopen, klimmen en dansen. Seculier en geestelijk leren gebeurt stap voor stap. Men is nooit te oud om de eerste stappen te zetten, men is nooit te oud om te leren. Als je stopt met leren dan ben je oud, of je nu twintig of tachtig jaar bent. Wie blijft leren, blijft jong. Henry Ford zei het al: ‘The greatest thing in life is to keep your mind young.’

Michelangelo was 87 jaar toen hij zei: ‘I’m still learning.’

Ik leer nog alle dagen bij. Jij ook?

 

 

 

Kunst heeft iets magisch.

Deze zomer, in het pittoreske Venetië, botsten mijn man en ik onverwacht op een internationale tentoonstelling. Artiesten van over de hele wereld stelden in een eeuwenoude, karaktervolle woning hun schilderwerken, beelden en andere kunstwerken ten toon.
Ik las ooit dat de gemiddelde museumbezoeker tien seconden naar een kunstwerk kijkt. Misschien kwam het door het contrast tussen de zenderende hitte buiten en de koele ruimtes binnen, maar we bleven meer dan een uur allerlei kunstwerken, over vier verdiepingen verspreid, bewonderen. En ja, sommige van die creaties kregen van mij zelfs nog geen 10 seconden-look, maar andere ging ik zelfs nog een tweede keer geconcentreerd, langdurig bekijken.

Laten we niets benoemen wanneer het om kunst gaat.
Laat ons observeren,
laat ons stil zijn.
(Dirk De Wachter)

Ik ben geen kunsthistoricus en weet echt niet zoveel van eeuwen kunstgeschiedenis. Het woord ‘kunst’ roept bij mij een veelvoud aan creatieve menselijke uitingen op: schilderen, tekenen, fotografie, grafiek, beeldhouwen, theater, muziek, dans, zang, film, architectuur, literatuur en poëzie. Ik hou vooral van schilderijen en etsen, van beeldhouwwerk en van gedichten en andere schrijfkunsten.
Kunst kan je mooi of lelijk vinden, waardevol of waardeloos. Over smaak kan men niet twisten en ik denk dat men over kunst perfect van mening kan verschillen. Het opent zelfs deuren tot interessante gesprekken en discussies. Waarom vind ik iets mooi en jij niet?

Als jong meisje al voelde ik een aantrekkingskracht van musea en tentoonstellingen. Ik raakte gefascineerd door de werken van Escher, de mollige vrouwen van Rubens, de rariteit van Magritte, de veelzijdigheid van Ensor, enzovoort. Die bezoeken hebben me geleerd om traag te kijken en de kunst te ervaren. Om kunst te proeven en te voelen moet je tijd nemen, veel meer dan tien seconden. Ik leerde kijken en voelen, waarderen en in vraag stellen. Het voelt nog steeds prettig aan om een ontdekking te doen in de details van een kunstwerk.
Onlangs stond ik zo goed als oog in oog met het wereldberoemde schilderij ‘Het Lam Gods’ van de gebroeders Van Eyck. Het was jaren geleden dat ik dit diep religieuze kunstwerk had gezien en ik was opnieuw verbaasd dat het zo groot was. Een audio-toestelletje in de vorm van een mobieltje belichtte details die ik vroeger niet had opgemerkt.
Oefening baart kunst, en dat is ook zo met het ervaren van kunst. De 10-seconden-look is écht te kort.

Art is something that makes you breathe
with a different kind of happiness.

Waarom bestaat kunst al vanaf de mensheid een voet op aarde zette? Misschien zit iets creëren diepgeworteld in de menselijke ziel?
Misschien bewijst de mens er zijn goddelijke afstamming mee?
Want ook ‘in den beginne’ werd er door een Almachtige Schepper een ongeëvenaard kunstwerk gecreëerd (Genesis 1:1).
Misschien wil de mens door het besef van zijn vergankelijkheid iets achterlaten, waardoor hij niet vergeten raakt?
Scheppen zit in ons bloed. Als je door een kleuterklas wandelt merk je al vlug dat er in dat groepje mini-mensjes heuse kunstenaars zitten. Ik krijg af en toe een fantastisch kunstwerk van een van de kleinkinderen en hoop dan dat ze die gave om ongeremd hun fantasie uit te beelden nog lang mogen bezitten. Kleine kinderen zijn grote kunstenaars. Pablo Picasso beaamde dit en voegde er aan toe dat het moeilijk wordt een kunstenaar te blijven als je groot wordt.
Eens volwassen verliezen we veel spontaniteit en brokkelt onze fantasie af. Droge cijfers en feiten redeneren de verbeelding weg. Niettemin blijven ‘grote mensen’ ontvankelijk voor kunst in al zijn verschillende vormen. Sommige zielen openen zich opnieuw tot grote scheppingskracht, anderen zoeken ontroering, zin en schoonheid in het maaksel van de kunstenaar.

Kunst heeft twee kanten en de ene kan niet zonder de andere. Aan de ene kant zit de schepper die zijn gevoelens en verbeelding uitdrukt en aan de andere kant staat de waarnemer, die door de kunst te bekijken gevoelens en verbeelding krijgt.
Het gebeurt dat een kunstwerk voor de bezoeker dingen onthult en gevoelens wakker maakt die de maker niet bewust  heeft voorzien. Daar ligt de magie van de kunst.

Eén van de sterkste motieven die de mens naar kunst en wetenschap leidde,
is de ontsnapping aan het alledaagse.
( Albert Einstein)

Ik hou van dichters en gedichten en waag me soms zelf aan dichten. De soms melancholische dichtertaal kan een mens diep raken. Woorden zullen nooit meer zo maar woorden zijn als een gedicht je hart beroert. Een gedicht kan schilderen, zingen en dansen op een manier waar je zelfs geen woorden voor vindt.
Buiten een zeldzaam gedicht waag ik me ook aan andere schrijfsels. Ik heb een speciale band met de 26 letters van ons alfabet. Soms krijg ik kriebels om die letters te manipuleren en heb ik heden, verleden en toekomst in mijn hand. Ik laat geliefden uit een ander oord weer spreken, goochel met krachten en machten, laat onwerkelijkheid werkelijkheid worden. Natuurlijk klopt niet alles wat ik schrijf – kan er nu een draak uit een computerspel springen (mijn eerste kinderboek), om zo maar iets te zeggen – maar dat is weer de magie van kunst.
Wat we in een roman lezen of in een film zien komt niet steeds overeen met de werkelijkheid, maar laat ons wel stilstaan bij ons eigen leven.

Kunst kan alles, tegelijk en door elkaar. De tegenstellingen van het leven zoals goed en kwaad, lust en liefde, geluk en pijn, worden in kunstobjecten getoverd om ons mee te nemen in de wonderlijke wereld van verbeelding, om ons uit onze cocoon te halen, om iets te vinden en te herkennen.
Kunst kan als een oeverloze rivier gevaarlijk stromen, of breekbaar stil zijn – voor de waterval van begrip ons meesleurt in zijn val.
Kunst kan ons tot tranen toe beroeren, ons uitermate verwonderen, ons boos maken, of ons hart verkillen.

In het werk van de schilder, de muzikant, de architect en de regisseur spiegelen we ons eigen bestaan. Dit is soms heel confronterend en misschien is dat de reden waarom we in een musea vluchtig de ene zaal na de andere zaal afwerken.
Ik heb wel mijn bedenkingen over kunst die platvloers en commercieel wordt, en die louter financieel succes nastreeft. Is het dan nog kunst? Toon Hermans schreef al:

In onze tijd worden veel meer kunstenaars ‘gemaakt’ dan geboren. Er is zoveel bluf en zoveel propaganda die niets meer met de waarheid te maken heeft, en op artistiek gebied worden ons regelmatig knollen voor citroenen verkocht, en schitteren de sterren aan het firmament van de schone kunsten, die wezenlijk geen greintje licht verspreiden, maar een kitscherig soort glans danken aan allerlei vormen van misleidende publiciteit.

Kunst creëren mag niet alleen gericht zijn op presteren, maar moet vooral het hart bevredigen. Natuurlijk is iedereen gevoelig voor een compliment en het winnen van een of andere prijs, maar het scheppen op zich vertrekt uit het hart naar het hart.

In onze gefrustreerde wij-zij-ik- wereld ligt misschien een stukje genezing in het bezoeken van concerten, theaters, tentoonstellingen en musea. We bevinden ons daar tussen mensen die we niet kennen, die innerlijk en uiterlijk heel verschillend zijn, maar die gelijkstemmend kunst komen ervaren. We zien of horen werken van mensen die we niet kennen, die anders denken en redeneren en die ver of dichtbij wonen, maar die ons door hun verbeelding kunnen ontroeren en begeesteren.

Art is our one true global language.
It knows no nation,
it favors no race,
and it acknowledges no class.
It speeks to our need to
reveal, heal and transform.
It transcends our ordinary lives
and let us imagine what is possible.
(Richard Kamler)

De meeste mensen hebben wel al gehoord van Michelangelo, de Italiaanse beeldhouwer. Hij was ook een schilder, dichter en architect. Eén van zijn marmeren kunstwerken bevindt zich in ons land. In de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Brugge kan je ‘de Madonna en het Kind’ bewonderen. Het is het eerste beeldhouwwerk van Michelangelo dat Italië verliet. Ik kan me moeilijk voorstellen hoe zulk een kunstwerk met slechts een hamer en een beitel zo gedetailleerd uit een blok marmer tot stand gekomen is.  Daarbij krijg ik dan het beeld van een andere beeldhouwer voor mijn netvlies: mijn Hemelse Vader. Hij gebruikt figuurlijk een hamer en een beitel om mij door mijn dagelijkse ervaringen te vormen tot een meesterlijk kunstwerk.

Michelangelo was 13 jaar toen hij bij een leermeester in de leer ging. Hij volgde zijn instructies en meer dan 70 jaar lang schiep hij kunstwerken die door de hele wereld nog steeds bewonderd worden. Zoals Michelangelo moet ik proberen begrijpen en geloven dat het mogelijk is om dag na dag, beetje bij beetje, te veranderen in een kunstwerk.
Onze keuzes geven vorm aan onze ziel. God zal ons met zijn ‘hamer en beitel’ laten uitstijgen over onze zwakheden en onvolkomenheden. Als we ons eeuwig perspectief begrijpen dan kan ons leven een waarlijk meesterwerk worden.

The best artist is God.

Michelangelo’s bekend gezegde: ‘In elke blok steen zit een beeld verborgen’ , zouden we wat dieper moeten laten zinken in onze uitlatingen en gedachten over onze medemens. We lezen en horen de dag van vandaag teveel scheldwoorden en pesterijen. Haatmails zijn in en hoe grover hoe meer likes. De wereld is ons dorp geworden en we zouden er goed aan doen om allemaal dat ‘beeld’ te zien in de ander. Dirk de Wachter formuleerde het zo:

‘Als de nood hoog is, is de redding nabij. Onze tijd kenmerkt zich door een hoge nood aan betekenis, aan zin, aan zijnsgrond. Kunst is hier van groot belang.’

Als kunst kan meehelpen aan de verzuring van de maatschappij wil ik mijn steentje bijdragen. Ik zal blijven harpen, blijven schilderen, blijven schrijven. Niet voor de prestatie op zich, maar met de bedoeling een mensenhart te raken. Ik zal ook wat meer tijd nemen om naar kunst te kijken of te luisteren. Mijn hart wil ook geraakt worden. Kunst is zo belangrijk, want, weet je:

The earth without art

is just eh

 

Geef toe, een leven met alleen maar ‘eh’ is geen leven. Dus, weg met de 10-seconden-look. We zien wat we willen zien. En neen, het is niet omdat je selfies neemt met een kunstwerk op de achtergrond (en het ‘arties’ noemt) en dus enkele seconden langer in ’the picture’ staat, dat kunst je dan zal verrijken. Eh?

Tip: Hou de ‘nacht van het museum’ in het oog van onze verschillende steden,
en hou ook het programma van de ‘Slow Art Day’ (zaterdag 14 april 2018)  in de gaten, dan kan je onder begeleiding van een kunstkenner heel wat te weten komen.
Bezoek een kunststad, of de kunst in je eigen dorp.
Volg een cursus beeldhouwen, of …
Beluister een CD van Mozart, …
Lees het boek ‘Vlaanderen in de kunst’ (Dimitri De Maesschalck)