Wat is waarheid?

Heb jij ook al eens volgende zin opgevangen: ‘Dit is mijn waarheid’? Meestal is die zin de afsluiter van een verhitte discussie tussen koppigaards die hun eigen mening niet willen bijstellen aan de argumenten van de ander.
Ik vraag me af of ‘mijn’ waarheid wel bestaat? Als ‘mijn’ waarheid bestaat, dan is er ook ‘jouw’ waarheid, ‘zijn’ en haar’ waarheid. Is dat dan wel waarheid? Bestaan er halve waarheden?

Meer dan 2000 jaar geleden werd Jezus van Nazareth voor Pontius Pilatus gebracht om door hem verhoord te worden. We lezen in de Bijbel dat het vroeg in de morgen was en ik denk dat Pilatus een ochtendhumeur had. De Romein vond het heel vervelend dat de Joodse leiders hem lastig vielen met Jezus. Hij vroeg aan Jezus wie Hij eigenlijk was en wat Hij gedaan had. Jezus verklaarde toen dat Hij in de wereld was gekomen om van de waarheid te getuigen, waarop Pilatus een vraag stelde die nog even actueel is:

Wat is waarheid?
(Joh. 18: 38)

Het is een vraag die vele mensen na hem ook gesteld hebben: wat is waarheid?
Bestaat er zo iets als absolute waarheid of is de waarheid een samenraapsels van onze ervaringen en perceptie?
Ook al zijn we het niet allemaal eens over wat waarheid is of waar we ze kunnen vinden, de zoektocht naar waarheid kan ook in onze maatschappij niet vermeden worden.
In het woordenboek staat dat waarheid in overeenstemming is met de werkelijkheid; het is echtheid en juistheid. Als we naar de reclame kijken, naar politieke debatten, naar discussies allerlei, kunnen we ons afvragen of er uberhaupt nog waarheid verkondigd wordt.
We leven in een ‘post truth age’ (door Oxford Dictionaries in 2016 als woord van het jaar verkozen). Het betekent dat objectieve feiten (dus echtheid, waarheid), dat die minder invloed hebben op de publieke opinie dan emoties en eigen meningen.
De enorme hoeveelheid spreuken, quotes en opinies verspreiden via de sociale media in een oogwenk duizelingwekkende onwaarheden en het kost mij en jou heel veel moeite om leugen van waarheid te onderscheiden.
Aristoteles zei: ‘All men desire by nature to know.’
Maar als er geen waarheid is valt er niets te weten.

Alleen de naïevelingen geloven dat
de waarheid in het midden ligt;
in het midden liggen de compromissen,
de gecastreerde waarheden.
(Gie van den Berghe)

Nu er zoveel ‘fake’nieuws de ronde doet, kunnen we ons zorgen maken of waarheid nog iets betekent in onze samenleving. Nu, waarheid is waarheid, en leugen is leugen. Waarheid is van fundamenteel belang voor het goed functioneren van een maatschappij en voor het welzijn van alle burgers. Als er geen waarheid is, is er wetteloosheid en chaos, en is gerechtigheid ver te zoeken.

Wijsheid
kan alleen worden gevonden
in waarheid.
(Johann Wolfgang von Goethe)

Jullie weten al dat ik graag schrijf, dus is het niet te verwonderen dat het een van mijn kinderdromen was om journalist te worden. Ik heb het altijd belangrijk gevonden dat de feiten juist worden weergegeven. Objectiviteit is niet simpel en we hadden vroeger ook wel linkse en rechtse media, maar de betrouwbaarheid van de journalistiek en de media staat nu meer dan ooit ter discussie. Eén twitterberichtje kan miljoenen op het verkeerde been zetten en een golf van tegenstrijdigheden produceren, van de haatberichten nog gezwegen. Het kritisch bestuderen van een opinie vergt meer dan een tweet.
Ik vind het jammer dat meningen een zodanige aandacht krijgen dat ze als ‘waarheden’ gecreëerd worden.

Zelfs al ben je een minderheid van één persoon,
de waarheid is en blijft de waarheid.
(Mahatma Gandhi)

Waarheid omvat veel aspecten van ons leven: spiritueel, fysisch, filosofisch en historisch. Uiteindelijk komt alle waarheid samen in een groot geheel. Elk mens is op zoek naar een of andere waarheid: bestaat God? Hoe kan ik vermageren? Heeft kunst zin? Wie waren de Vikingen?
Wetenschappers hebben ‘waarheden’ ontdekt die dan later ‘halve waarheden’ bleken te zijn, of zelfs helemaal als waarheden geschrapt werden. Wetenschap analyseert nooit de gehele werkelijkheid, ze neemt niet alles op in haar theorieën – kan ook nog niet alles opnemen door gebrek aan absolute kennis. Wetenschap is zeer succesvol, maar moet toch geregeld ‘wetenschappelijke waarheden’ bijstellen of afvoeren bij ontdekking van ‘waarheid’.
Filosofen hebben ook veel nagedacht over het aspect waarheid, maar hebben zij de absolute waarheid gevonden?
De ene mens zoekt waarheid in het abstracte, het mystieke en in religie; de andere wil het concreet, zwart op wit.
Kunnen we door al die verschillen de waarheid vinden?
Willen we de waarheid wel vinden?

Een van mijn lievelingschriftteksten is:

… en waarheid is kennis van dingen,
zoals ze zijn,
en zoals ze waren,
en zoals ze zullen zijn.
(L&V 93: 24)

Wat een eenvoudige en duidelijke definitie van waarheid! Waarheid verandert niet en niets kan de waarheid veranderen.
Laat me een klein voorbeeld geven.
Minder dan honderd jaar geleden namen de meeste astronomen aan dat onze melkweg de enige in het heelal was. Ze veronderstelden (en namen dit voor waarheid aan) dat er buiten ons melkwegstelsel een uitgestrekt niets lag, een oneindige leegte zonder licht of leven. Maar men vond ingenieuze telescopen uit en men zag daardoor dat het heelal spectaculair groter is. We weten nu dat er talloze melkwegstelsels met miljarden sterren bestaan.
God openbaarde in de Schriften dat er ‘ontelbare werelden’ zijn (Mozes 1:33)
Deze waarheid is al duizenden jaren oud, maar voor deze geavanceerde telescopen de mens een ‘verdere ‘blik in de ruimte kon geven, geloofde men deze waarheid niet.
Het lijkt een menselijke eigenschap te zijn om aan te nemen dat we gelijk hebben, zelfs als we het mis hebben.

Ik geloof dat waarheid in alle landen en onder alle volken te vinden is. Hugh B. Brown, een Mormoons kerkleider zei:
‘Even with the Church’s many important and unique truths, there is an incomprehensibly greater part of truth which we must yet discover. Our revealed truth should leave us stricken with the knowledge of how little we really know. It should never lead to an emotional arrogance based upon a false assumption that we somehow have all the answers.’

Mij werd onderwezen dat ik woorden van wijsheid uit de beste boeken moet zoeken, kennis over dingen zowel in de hemel als op de aarde en onder de aarde; dingen die geweest zijn, dingen die nu zijn, dingen die binnenkort moeten geschieden; dingen die binnenslands zijn, dingen die buitenslands zijn, de oorlogen en de verwikkelingen van de natiën, en de oordelen die op het land rusten; en ook kennis van landen en van koninkrijken – (L&V 88: 79). Er is zoveel waarheid te ontdekken! En het is waar, hoe meer men weet, hoe meer men beseft hoe weinig men weet.

Ik geloof ook in de absolute waarheid en daarmee bedoel ik oa. het bestaan van God en goed en kwaad. Dat is niet zo populair in een wereld waar men meer en meer onderwijst dat er geen absoluut juist en verkeerd is. Men stelt dat elke persoon voor zichzelf beslist wat goed en slecht is, dat is pas tolerantie. Personen die niet in God geloven en die ook niet geloven dat er een absolute morele waarheid is, vinden meestal dat zij de meest tolerantste mensen zijn. Voor hen kan bijna alles. ‘Jij doet jouw ding en ik het mijne’ is hun motto. Op het eerste zicht lijkt dit prima, niet? Maar sommigen die in dit moderne relativisme geloven vinden het moeilijk om tolerant te zijn tegen personen die beweren dat er een God is en dat er zekere absolute morele normen zijn.

Never be afraid to raise your voice
for honesty and truth and compassion
against injustice, and lying and greed.
If people all over the world would do this,
it would change the earth.
(William Faulkner)

Nog een absolute waarheid is dat alle mensen broers en zussen zijn van elkaar. Iedereen is een zoon of een dochter van God, ondanks de verschillende interpretaties van Hem. De mensheid is één grote familie en iedereen verdient respect. Respectvol omgaan met elkaars verschillen is de dag van vandaag een hele uitdaging. Maar al onze menselijke omgangen – of ze nu religieus, sociaal, politiek of economisch zijn – zouden een fundament van diep wederkerig respect moeten hebben. Deze absolute waarheid aanvaarden zou een immense stap voorwaarts betekenen in alle menselijke relaties.
Het evangelie van Jezus Christus onderwijst hoe we kunnen leven met zoveel verschillen. Al het goede komt van God, en iedereen zou zijn naaste moeten helpen. Dat is ook een waarheid die ik geloof. We moeten in de wereld zijn, maar niet van de wereld. Nu hoor ik sommigen al denken: ‘ voila, daar gaat de tolerantie en het respect.’ Mijn antwoord op die bedenking is dat tolerantie en respect voor anderen en hun geloof of levensbeschouwing, niet betekent dat ik waarheid en mijn waarden en normen moet achterlaten. Er is nu eenmaal een ‘strijd’ aan de gang tussen waarheid en leugen. Ik geloof dat er daarin geen neutrale grond bestaat. Iets is waar of niet en we moeten opkomen voor de waarheid mèt respect voor ideeën die verschillen van de onze.

Is het mogelijk om de waarheid te vinden? Zeker, als men maar zoekt en studeert en de juiste hulpmiddelen of instrumenten gebruikt. Dit geldt voor alle terreinen van waarheid waar ik het al over gehad heb.
Ik wil het nu over de belangrijkste waarheid ooit hebben, de geestelijke waarheid. Weet je nog hoe de wetenschappers worstelden met hun begrip over de grootte van het heelal? Toen hun telescopen zo ontwikkeld waren dat ze meer licht konden vergaren, konden ze pas een volledigere waarheid van het universum bevatten.
De apostel Paulus schreef:

‘Maar de natuurlijke mens neemt de dingen van de Geest van God niet aan,
want ze zijn dwaasheid voor hem.
Hij kan ze ook niet leren kennen,
omdat ze geestelijk beoordeeld worden.’
(1Korinthe 2: 14)

Dus, als je geestelijke waarheid wil vinden, moet je ook de juiste instrumenten gebruiken. Je kan geestelijke waarheid niet begrijpen met middelen die deze niet kunnen herkennen. De Heiland heeft gezegd:

‘Hetgeen van God is, is licht;
en wie licht ontvangt en in God blijft,
ontvangt meer licht;
en dat licht wordt steeds helderder tot de volle dag toe.
(L&V 50: 24)

Hoe meer we ons hart en ons verstand op God richten, hoe meer hemels licht op onze ziel neerdaalt. Als we bidden en de schriften bestuderen zullen we meer waarheid ontvangen.
We zijn allemaal pelgrims op zoek  naar de zin van ons bestaan, op zoek naar Gods licht. We wandelen allemaal op dit pad van de sterfelijkheid, de ene wat langer dan de andere, en we worden allemaal geconfronteerd met Zijn Licht en uitgenodigd om meer licht te zoeken en te krijgen.

En door de macht van de Heilige Geest
kunt gij de waarheid
van alle dingen kennen.
(Moroni 10: 5)

Wat is waarheid? 

Ze is zeker het zoeken waard!

 

Tip:

 

Wat ik leerde van Thomas S. Monson

Thomas S. Monson

Iedereen ontmoet gedurende zijn leven wel een of meerdere coaches die een serieuze stempel op hun leven drukt. Ik heb van heel wat mensen wijze levenslessen geleerd, van leerkrachten, van collega’s, van schrijvers, van vrienden, van familie, van politici (jawel, dat kan ook), van kunstenaars, van godsdienstleiders, van …
Onlangs is een van mijn super coaches gestorven: Thomas S. Monson. Hij was meer dan de helft van mijn leven een leidende figuur in de Kerk van Jezus Christus van de heiligen der laatste dagen. Bijna 10 jaar werd hij door miljoenen mensen over heel de wereld gesteund als profeet, ziener en openbaarder.

Ik heb hem een paar keer echt ontmoet en heb met hem aan tafel gezeten. Thomas S. Monson straalde een gemoedelijke geest uit, maar liet toch een imposante indruk na. Ik heb veel van zijn toespraken gelezen en enkele boeken. Zijn levensmotto was anderen dienen.
Gedurende heel zijn leven heeft president Monson bakken kritiek geslikt. Hoge bomen vangen veel wind en hij wist dat. Ik ben directrice van een basisschool geweest en ben ook met negatieve kritiek geconfronteerd geweest. Criticasters weten meestal niet welke pijn ze veroorzaken met hun gemene uitlatingen. Die mensen kenden mijn hart en mijn bedoelingen niet, maar kende ik de hunne wel? Thomas Monson onderwees me door zijn reactie op onrechtvaardige kritiek. Hij negeerde het, vond het niet de moeite waard om te reageren en ging verder met de dingen die hij het belangrijkste vond: de Heer dienen en zijn medemens. Negativisme hield hem niet tegen om veel goeds te doen.
Ik heb me afgevraagd of hij dan nooit vervelende gevoelens tegen iemand anders zou gehad hebben. Misschien wel, maar ik heb nooit gehoord dat hij iemand de grond in boorde. Hij liet me beseffen dat we alle mensen moeten liefhebben, hen vergeven en verder gaan met ons werk en ons leven.

Als eerbetoon aan zijn leven wil ik even stilstaan bij een paar van zijn uitspraken.

Work will win when
wishy washy wishing won’t.

Een grappig gezegde, maar eentje die toch klinkt als een bazuin. Als ik iets wil bereiken, moet ik niet zeuren: ‘Ik wou dat ik beter kon schrijven’, nee, ik moet schrijven dan wordt dat beter. Ik moet niet blijven hangen met ‘Ik wou dat ik mooier kon schilderen’, neen, als ik de technieken beter wil beheersen en meer gevoel in mijn schilderwerkjes wil leggen, dan moet ik wat meer mijn verfborstels uit de kast halen. En zo moet ik oefenen op mijn harp, oefenen in spreken en luisteren en blijven studeren.
Een uitspraak van president Monson die hier bij aansluit is:

Don’t forget:
One of the saddest things in life
is wasted talent.

Daarom ben ik op mijn vijftigste nog begonnen met harp te leren spelen. Ik geloof dat elk mens minstens één fantastisch talent heeft meegekregen (en dikwijls veel meer dan één). Maar ik weet ook dat het alledaagse leven zoveel druk uitoefent. Ik denk dat de wereld er veel mooier zou uitzien moest iedereen zijn talent(en) koesteren en ontwikkelen zodat anderen er mee van kunnen genieten.
‘Had ik maar’ en ‘Was ik maar’ zijn saai en spijtig gezelschap in de herfst en winter van een mens zijn leven.

The principle of living greatly include
the capacity to face trouble with courage,
disappointment with cheerfulness,
and trial with humility.

Ik heb al meerdere keren echt moed nodig gehad om bepaalde gebeurtenissen in mijn leven te overwinnen. Ik ben ook al ontgoocheld geweest, in dingen en in mensen. Het hielp me niets om in zak en as te blijven te zitten, om te piekeren en te kankeren, maar ‘vooruit met de geit’ tovert na een tijdje wel opnieuw een glimlach. Beproevingen zijn een onderdeel van het menszijn. Ik wil ze liever niet, maar ze zijn zo nodig om je niet meer dan een ander te voelen, om met beide voetjes weer op de grond te staan, om meer mededogen te ontwikkelen. Moed, opgewektheid en nederigheid – in alle fasen van het leven – maken een mens waarlijk groot.

Er wordt gezegd dat de poort van de geschiedenis
op kleine scharnieren draait,
en dat geldt ook voor het leven van de mens.
Onze keuzes bepalen onze bestemming.

Studiekeuzes, beroepskeuze, partnerkeuze, levenshouding, het zijn zeker scharnieren in de mens zijn leven. Het lot bestaat niet, het zijn keuzes die bepalen waar je terecht komt. Hoe ouder ik word, hoe meer ik overtuigd ben van het feit dat je eerst moet weten waar je naar toe wil en dat je dan daarop je keuzes bepaalt. Het pad dat we in dit leven bewandelen, bepaalt onze eeuwige bestemming, daar ben ik zeker van.

Wij zijn niet op deze aarde geplaatst om er alleen voor te staan.
Hij die ons beter kent dan wij onszelf kennen,
Hij die alles overziet en die het eind vanaf het begin kent,
Hij heeft ons verzekerd
dat Hij er zal zijn om ons te helpen
als wij er maar om vragen.

Gebed betekent heel veel in mijn leven. Het is een anker, een bron van kracht en Gods vrede die tot mijn ziel spreekt. Dat vredig gevoel, die kalme, zoete geest, is voor mij een van de grootste zegens in mijn leven. En weet je, bidden is niet alleen voor moeilijke perioden, maar ook voor momenten waarin je je blijdschap deelt, waarin je je dankbaarheid verwoordt. Ik kan me mijn leven zonder gebed niet meer voorstellen. Het is zo’n geruststelling dat mijn Hemelse Vader altijd luistert.

Al onze woorden en daden moeten vriendelijkheid uitstralen –
op ons werk, op school, in de kerk en vooral thuis.

President Monson’s glimlach sierde hem. Zijn vele verhalen hadden een vriendelijke ondertoon. Hij kon met iedereen omgaan, van de hoogst geplaatste regeringsleider tot het kleinste kind.
Mijn eigen vader kon zijn oren bewegen en dat vond ik als kind hilarisch. Ook zijn kleinkinderen waren er gek op en ze hebben hem dikwijls gevraagd om dit te doen. Ook president Monson kon zijn oren bewegen en daardoor heeft hij het hart van veel kinderen gestolen.
Vrouwen behandelde hij met veel respect en liefde. Hij zei in een van zijn toespraken:

Every woman
deserves to be told
she is beautiful.

Is dat niet prachtig! We leven in een maatschappij waar er hoge eisen aan het schoonheidsideaal van de vrouw gesteld wordt. Thomas Monson zag schoonheid in elke vrouw. Hij zag de kracht van elke vrouw. Hij zag het potentieel van elke vrouw. Hij zag de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw. De wereld schreeuwt om letterlijke gelijkheid op alle terreinen, terwijl een profeet des Heren Gods wil verkondigt en verdedigt. Mannen en vrouwen zijn verschillend, maar gelijkwaardig.

Er valt nog veel te schrijven over Thomas S. Monson, een van de groten der aarde. Op lds.org kan je al zijn toespraken terugvinden en je zal heel wat tijd nodig hebben om ze allemaal te lezen.

Het is een andere blogtekst dan gewoonlijk. Ik wou eer betuigen aan de man die mijn leven ten goede beïnvloed heeft. Maar ik voel me er goed bij. Met een glimlach sluit ik dit bericht af met een laatste uitspraak van president Monson:

I feel
I have done
some good today.