Ben je een ‘human-doer’ of een ‘human -being’?

Op een ochtend, nog niet zo lang geleden, betrapte ik mezelf erop dat ik met zoveel dingen bezig was, dat mijn to-do-lijstje het belangrijkste item van de dag was. Pas op, het waren allemaal goede dingen, nuttige dingen, leuke dingen …, maar ik kreeg het gevoel dat ik iets belangrijks over het hoofd zag. Terwijl een winterzonnetje onze tuin in verschillende bleke tinten schilderde, wist ik wat zo belangrijk was. Ik trok mijn warme jas aan en stapte een sprookjesachtig tafereel binnen. Dit was niet het moment om gehaast te zijn, dit was niet de tijd om een to-do-lijst op te maken. Met een stille vreugde liet ik de bijna buitenaardse schoonheid in het binnenste van mijn ziel glijden. Het glinsterende ijs vormde prachtige juwelen op elk overgebleven herfstblad, op elke tak, op elke steen en op een vergeten tuinstoel. Mijn gedachten waren langzaam en gingen diep tot in mijn hart en verstand. Het werden juweeltjes, net zoals het ijs aan mijn voeten.

We leven in een wereld waarin vele stemmen ons opjagen om steeds meer te doen en af te werken. Toch hebben we allemaal de behoefte aan een plek waar we vrede en rust kunnen ervaren, een plaats waar we onszelf kunnen vinden en hernieuwen. Deze plek is zo belangrijk om de druk die elke dag op ons afkomt, aan te kunnen en te plaatsen.
Natuurlijk zijn er momenten waarin we extra inspanningen en tijd moeten geven, maar soms verliezen we in die vele dingen die we doen de wijsheid en de orde die Jezus Christus ons in zijn evangelie biedt.

‘En zie toe dat al deze dingen in wijsheid en ordelijkheid worden gedaan, want het is niet nodig dat iemand harder loopt dan hij kracht heeft.’
(Mosiah 4:27)

Te veel hooi op de vork laat onze energie wegvloeien en moeheid neemt het roer over. Dan nog denken we dikwijls dat we niet genoeg gedaan hebben, dat we niet genoeg geholpen hebben, dat we niet genoeg voorbereid waren, dat we niet genoeg de Heer hebben aangeroepen. Maar God verbrandt niemand om iemand anders te redden, dat is niet zijn economie (Wendy Ulrich).

Als we onze grenzen en onze rust niet respecteren dan geloven we dat God zijn werk niet kan doen zonder ons. Rust nemen en de stilte opzoeken is een oefening in het vertrouwen van God. God heeft al van bij het begin een Redder aangewezen en dat was ik niet en jij niet.
We vinden oefeningen om tot innerlijke rust te komen in vele mindfulness-cursussen. Ik geloof dat in de leringen en de toepassingen van het evangelie van Jezus Christus we ook veel rust, stilte en mindfulness kunnen vinden. Christus biedt vrijelijk zijn levend water aan, maar in plaats van het te drinken hollen we van hier naar daar en denken we dat hoe meer we doen, hoe beter het is.

Reflection can bring perception.
But reflection and introspection
require time.
(Neil A. Maxwell)

Ik maak ook wel eens ‘evangelie-to-do-lijstjes, je weet wel: om zo laat schriftstudie doen, dan iemand bezoeken, daarna een studie over bijvoorbeeld vrouwen en het priesterschap, een evangelieles voorbereiden, een telefoontje, bidden, enzovoort. Soms geven die lijstjes me het ongemakkelijke gevoel dat er wel iets dieper is dan alleen maar het doen. Een te grote focus op meer en meer doen kan een verarmde ervaring geven, een wegvallen van vreugde.

David A. Bednar gaf in 2005 een toespraak waarin hij het over deze doe-opdrachten had. Hij zei o.a.: ‘In onze kerkvocabulaire hebben we het dikwijls over naar de kerk gaan, naar de tempel gaan, op zending gaan. Onze routine uitdrukking van ‘gaan’ mist de essentie. Het gaat er niet om of we naar de kerk gaan, maar of we aanbidden en onze verbonden hernieuwen. Het gaat er niet om of we naar de tempel gaan, maar of we in ons hart de Geest, de verordeningen en de verbonden van de tempel hebben.’

Deze uitspraak vormde de titel van mijn blogtekst. In het Engels klinkt het duidelijker, daarom dat ik het niet vertaald heb. Als we onszelf onder de loep nemen, zien we dan een druk bezig, overbezet persoon? Of zien we iemand die meer bekommerd is om het ‘zijn’? Hebben we een overvol hoofd? Of is er nog ruimte voor rust en licht?
Wist je dat in het Nieuwe Testament staat dat Jezus, toen Hij met God wou communiceren, zichzelf leegmaakte zodat Hij het werk van de Vader kon doen (Fillipenzen 2:7 Nieuwe Engelse vertaling)? Misschien moeten wij ons ook eerst ‘leegmaken’ voor we aan een gebed beginnen; misschien moeten we onze verwachtingen en onze vragen even loslaten zodat we Hem kunnen horen?

Meditation is not a way
of making your mind quiet.
it is a way
of entering into the quiet
that is already there.
(Deepak Chopra)

Nog in de Bijbel lezen we het interessante verhaal van Martha en Maria en hun gevoelens naar Jezus toe. Martha was overijverig aan een maaltijd bezig en vond het maar niks dat haar zus aan de voeten van Jezus zat. Ze beklaagde zich bij haar Gast en Hij antwoordde: ‘Martha, Martha, u bent bezorgd en maakt u druk over veel dingen’. 

Jezus erkende haar werk, maar wees ook op het toen ‘beste’ deel dat haar zus gekozen had. We doen dikwijls heel veel goede dingen die ons belemmeren om aan zijn voeten te zitten. We maken ons ook wel druk over veel goede dingen, maar hebben daardoor geen tijd meer om verfrist te worden door zijn levend water.
We leven in een gekke wereld en er is een enorme druk op zowel jong als oud. We verplaatsen ons in de lucht en op het land met hoge snelheden, maar we nemen nauwelijks de tijd om te reflecteren en na te denken, om te pauzeren en te mediteren.

Geen tijd voor bezinning hebben
is
geen tijd hebben om te kijken
waar we heen gaan
omdat we het te druk hebben
met er te komen.
(Antonin Sertillanges)

Manieren om tot rust te komen, om te mediteren vind je overal. Ook in het herstelde evangelie van Jezus Christus zijn die te vinden, maar we zien ze soms niet. Misschien is het omdat de Schriften  een andere taal gebruiken. Ik zal een paar voorbeelden geven:
Geregeld mindfulness toepassen klinkt: ‘lees elke dag in de Schriften’.
Een prioriteit maken van een retraite: ‘ga wat meer naar de tempel’.
Mediteren: ‘overpeinzen’.
Stilte: ‘eerbied’.

In mijn kerk heb ik zoveel gelegenheden om tot rust te komen, om stil te staan: persoonlijk gebed, persoonlijke schriftstudie, thuisavond, sabbat, het avondmaal, de tempel, enzovoort. Dit zijn allemaal ‘stop-momenten’ en geen ‘doe-dingen’ van mijn lijstje.
Er zou zoveel gebeuren met ons – emotioneel en geestelijk – als we deze religieuze praktijken zouden beschouwen als heilige rustmomenten.  Als we voor God knielen, niet alleen om wat woorden te zeggen, maar ook om te genieten van in zijn aanwezigheid te rusten, welk een prachtige persoonlijke retraite zouden we dan niet beleven? Als we niet alleen maar naar de kerk ‘gaan’, maar blij kunnen zijn om in zijn huis te zitten en zijn prachtige werk overpeinzen, welk een sprong zou ons hart dan kunnen maken?
Al deze dingen kunnen rustgevende ankers worden in een steeds meer doldraaiende maatschappij.

Het hoeft niet altijd kerkgebonden mindfulness te zijn, er zitten zoveel ‘stilte’ verrassingen in een gewone alledaagse dag. Je hoeft alleen maar een switch te maken van ‘doen’ naar ‘zijn’. Als je één activiteit van je dag afgewerkt hebt, neem dan een pauze voor je aan de volgende begint: dans met je geliefde de kamer rond, bekijk de meesjes die op de mezenbol aan en af vliegen, fotografeer in je gedachten de schapenwolkjes of de zonsondergang, lees een paar bladzijden in je lievelingsmagazine, laat een heerlijk stukje Belgische chocolade smelten op je tong, kortom: wees een ‘human being’.

The way to do
is to be
(Lao Tse)

De schoonheid van meditatie.

Ik hou van rustige plaatsen waar ik tot mezelf kan komen: een leeg strand, de eenzame hoogten in de bergen, de weidse polders en vlakten, holle wandelwegen en ellenlange bosdreven. En als ik het verkeersgedruis kan neutraliseren, zijn er in onze tuin ook enkele hoekjes die me rust bieden.
De stad jaagt me meestal op, maar af en toe is er een gebouw dat me tot stilte uitnodigt. Ik heb het niet alleen over een kerk of een kapel, maar ook in bepaalde musea, bibliotheken en verrassende boekenwinkels gaat mijn hart langzamer kloppen en is de tijd even zijn plaats kwijt.
Onlangs genoot ik  van zo’n tot reflectie -uitnodigend plekje in Lingfield, Engeland. Rond een Mormoonse tempel ligt een vrij-toegankelijk park van ongeveer 12ha. De unieke sfeer die dat domein uitstraalt, liet me mijmeren over mijn leven.
‘Een mooie plaats om te mediteren’, knipoogde een vriendin die ‘mijn bankje’ passeerde.

Meditation is a wonderful way
to shut down the outer noise
so that you may pay attention
to the universal inner message.
(Debasish Kridha)

Mediteren … meditatie … mindfulness …zen …
Ik heb het niet zo voor die zweverige rituelen – met of zonder oergeluiden – die promoten je geest leeg te maken. Ik wil mijn geest niet leegmaken, ik wil hem juist ten volle benutten en ontwikkelen. Is mediteren te oosters voor mij, een westerling?
Ik ben er wel van overtuigd dat een mens geregeld tot rust moet komen. We hebben zo’n druk leven en er gebeurt zoveel rondom ons, dat we het best wel moeilijk vinden om even stil te staan, om de wereld te laten draaien met alle satellieten eromheen en om de pauzeknop in te drukken. We moeten af en toe over ons leven nadenken. We moeten af en toe evalueren of we wel op die weg staan die we willen bewandelen. We moeten af en toe reflecteren wat we het belangrijkste vinden in ons leven en ons dan afvragen of we al die poespas rond ons correct gebruiken om dat belangrijkste te bereiken.
Wel, zo stilstaan, nadenken, reflecteren, dat is mediteren, toch?
Meditatie heeft veel gezondheidsvoordelen. Ik ben ervan overtuigd dat mediteren goed is voor je lichaam en je geest, het brengt je tot rust en je kan de stress loslaten. Door te mediteren kom je dichter bij je ware ik. Het kan een spirituele belevenis zijn, waar je geest hogere waarheden onderschept.

In de stilte van het denken
hoor je de antwoorden.
(inspire.nl)

David O. McKay zei: ‘We besteden te weinig aandacht aan de waarde van meditatie. Meditatie is de taal van de ziel. Zij is omschreven als ‘een vorm van innerlijke toewijding, of geestelijke oefening, bestaande uit een diepe, voortdurende overpeinzing van een bepaald godsdienstig thema.’ Meditatie is een vorm van gebed. Meditatie is een van de vertrouwelijkste, heilige deuren waardoor we in de tegenwoordigheid van de Heer komen.’
Ik hou van David O. Mc Kay’s omschrijving van meditatie als ‘diepe overpeinzing’. Dat is wel wat anders dan je ‘geest leegmaken’.
Als christene ben ik gaan nadenken of Jezus Christus ons op het vlak van mediteren ook een voorbeeld heeft gegeven. En ja, voor Hij zijn bediening begon, verbleef Hij 40 dagen op een eenzame plaats om te vasten en te bidden (Mattheus 4). Daar zal Hij gemediteerd hebben over zijn verantwoordelijkheid in die grote zending die voor hem lag. In Lukas 6 las ik dat voor Hij de diepzinnige bergrede hield, Hij zich op een berg had afgezonderd om met God te communiceren. Hij deed hetzelfde na een drukke sabbat, toen Hij bij Petrus logeerde en Hij vroeg in de morgen opstond. Toen ze naar Jezus zochten, bleek Hij zich te hebben afgezonderd (Marcus 1:35-36). Na 5000 mensen te eten hebben gegeven, vroeg Hij de apostelen om de mensen naar huis te sturen. Jezus ging dan de bergen in om alleen te zijn (Mattheus 14: 23).
Ik heb het ook wel eens nodig om alleen te zijn, om na te denken over mijn verantwoordelijkheden en om inspiratie te krijgen.

Als u leert mediteren, kunt u dichter bij de Heer komen dan u zich kunt voorstellen.
Laat uw geest door de Geest onderricht worden.
(Harold B. Lee)

Meditatie kan ons voorbereiden op een diep, persoonlijk gesprek met de Heer. Voor we onze mond opendoen, zouden we de fysische wereld moeten proberen loslaten om ons beter te kunnen concentreren op het innerlijke, op ideeën en op gevoelens.
Ik weet uit ervaring dat dit niet zo gemakkelijk is. Mijn gedachten dwalen nogal vlug af, de deurbel onderbreekt mijn rust, de telefoon rinkelt, onze koekoeksklok roept heel duidelijk het uur, de vuilniskar rammelt voor het huis, kinderen maken lawaai, de wasmand loopt over, mijn maag kondigt aan dat het tijd is om achter de kookpot te staan, kortom, ik ben bezorgd en afgeleid door heel veel dingen.
Het is niet voor niets dat ook Jezus eenzame plaatsen opzocht. Dat kunnen we ook. Het liefst zou ik me met een vingerknip willen verplaatsen naar een zonnige alpenweide om mijn gesprek met God voor te bereiden. Maar ik kan dat trucje nog niet. Ik moet tevreden zijn met de stilteplekjes rondom en in ons huis, -waaronder een badkamer die op slot kan. Ik kan de telefoon van de haak nemen en mijn mobieltje uitzetten en een tijdstip kiezen waarop ik het minst gestoord kan worden.
Ik besef dat ik ervoor moet zorgen om het niet te druk te hebben, zodat meditatie niet onderaan het lijstje komt te staan. Ik wil er tijd voor nemen, want ik weet dat het belangrijkste wat ik ooit zal weten, niet via mijn ogen en oren komt, maar door een innerlijke bevestiging.

If you want to find God,
hang out in the space
between your thoughts.
(Alan Cohen)

Chauncey C. Riddle schreef: ‘Meditation can not be taught, because it is something personal and private; it is the venturing of the soul into the unknown. But it can be learned by anyone who has the courage to think for himself. A likely initiation to meditation is to ponder the Scriptures, the words of the living and the dead prophets of God. Banish all commentaries for a moment, forget hearsay teachings. What does the Lord actually say.’

Mediteren is inderdaad heel persoonlijk. Op het internet zijn er genoeg tips te vinden door allerlei psychologen, therapeuten en goeroe’s, maar het blijft een persoonlijke aanpak. We moeten zelf eerst beseffen dat we een tweeledig wezen zijn: lichaam en geest. We moeten zelf de deur tot onze geest openzetten. We moeten zelf de rust en de stilte opzoeken.
Meditatie vervangt bidden of schriftstudie niet, maar het vermindert wel stress en biedt je een gelegenheid om aan Christus en de zegeningen van het leven te denken.

Meditatie is je verstand tot rust brengen. Zo kan je beter voelen wat de Heer je wil zeggen, zo kan de Heilige Geest beter met jou communiceren.
Mediteren over alles waar je dankbaar voor bent, vernietigt bittere gedachten en ontevredenheid, en geeft liefde in de plaats.
Meditatie opent de deur voor liefde, gebed, God, licht, dankbaarheid, en al het goede om je heen.

Meditatie is de bries die naar binnen waait
als je het raam open laat.
(inspire.nl)

In deze tijd van opkomende rassenhaat en onverdraagzaamheid, van secularisatie en spotten met geloof, van mensonterende toestanden en raketten die stand by staan, worden we overrompeld met kleine en grote zorgen, met gevoelens van onmacht, boosheid en afkeer. We weten niet meer, of zijn vergeten, wie we echt zijn.
Ik wil wat meer ‘mijn stilteplekjes’ opzoeken, de pauzeknop induwen, het raam van mijn ziel openen en luisteren naar het goddelijke in mij.

Be still
and know
that I am God.
(Psalm 46: 10)

 

 

Verwondering

verwondering
verwondering

Wat is verwonderen?

Ik denk dat verwonderd zijn  niet hetzelfde is als verbaasd zijn. Verbazing vindt plaats in je hoofd, verwondering in je hart.

Logica is de basis voor verbazing.

Als een feit niet in overeenstemming is met mijn verwachting, kan ik heel verbaasd reageren. Bijvoorbeeld, tijdens een cursus vogelobservatie  die ik volgde, was ik verbaasd dat het al tijd was om naar huis te gaan, toen ik de bel hoorde. Of een tijdje geleden hoorde ik iemand zingen en dacht: ‘Wauw,                                                                                    dat had ik niet van haar verwacht!’ Met mijn hersenen had ik iets anders voor ogen, dus reageerde ik                                                                                            verbaasd.

Verwondering is volgens mij iets helemaal anders.

Stilstaan met je hart
is de bron voor verwondering.

Alle kleine kinderen hebben deze houding van verwondering. Lang geleden bezaten jij en ik deze mooie eigenschap. Maar hoe groter we werden, hoe minder verwonderd we bleven stilstaan. Met de jaren wenden we aan de wereld zoals die is. Verwondering verliezen is eigenlijk triestig.

Toon Hermans zei:

 

Wie gewend is aan de dagen van zijn leven,

proeft ze niet meer,

en als je het leven niet meer proeft,

kwijnt de lust om te leven weg.

 

Ik zou zeggen: blijven proeven van het leven! Als je je eten opschrokt, dan smaak je het niet. Trager eten maakt je bewuster van de smaak.

Trager leven – stilstaan – dan komt de verwondering.

Wat een prachtig iets is het om verwonderd te kunnen zijn! In deze drukke, gestresste maatschappij hebben we dat gevoel van verwondering nodig. We willen wel, maar weten niet goed hoe we dat moeten doen. Verwondering laat ons op een andere manier kijken naar alledaagse zaken. Alles in ICT is opgebouwd uit eentjes en nullen, daar kan ik heel verwonderd bij stil te staan.

Verwondering betekent vaak dat we moeten stilstaan. Maken we er tijd voor?

Als alle dagen hetzelfde lijken,

ben je blind geworden

voor de wonderen in jouw bestaan.

De remedie is eenvoudig,

beter opletten.

(Paul Coelho)

 

Het is lente. De natuur barst uit in kleuren en geuren. Vergeet de logica en kijk eens rond met je hart. Open je ogen voor verwondering. Laat de intensiteit en de variëteit van al dat jonge natuurgeweld tot je doordringen.

Pollenallergie of niet, ga eens wandelen en sta stil bij een boom. Laat de lessen biologie varen en verwonder je over zijn stam, zijn knoppen, zijn tere bloesems en frisgroene blaadjes. Als je niet te veel kraakt, buig dan door je knieën en bewonder in onze Vlaamse bossen de pure witheid van de bosanemoon, of de verstilde paarse zee van de boshyacinten. Verwonder je over de geur die daslook verspreid, en streel je iris met de enorme hoeveelheid tinten groen in dit lentepalet. Wees even dat kleine jongetje of meisje dat verrukt  minutenlang naar een wriemelende mier of pissebed kon kijken, en verwonder je over zo veel leven.

Ik heb mezelf voorgenomen om af en toe mijn zelfvoldane ik om te ruilen voor dat kleine kind dat ik eens was: spontaan, flexibel, en elk moment klaar om me te verwonderen en wonderen te accepteren. Met zijn gedicht ‘De wolken’ laat Martinus Nijhoff me verlangen om in onze tuin op mijn rug te liggen zodat de voorbijschuivende hemel me een verwonderende prikkel kan geven.

De wolken.

Ik droeg nog kleine kleren, en ik lag
Lang-uit met moeder in de warme hei,
De wolken schoven boven ons voorbij
En moeder vroeg wat ‘k in de wolken zag.

En ik riep: Scandinavië, en: eenden,
Daar gaat een dame, schapen met een herder –
De wond’ren werden woord en dreven verder,
Maar ‘k zag dat moeder met een glimlach weende.

Toen kwam de tijd dat ‘k niet naar boven keek,
Ofschoon de hemel vol van wolken hing,
Ik greep niet naar de vlucht van ’t vreemde ding
Dat met zijn schaduw langs mijn leven streek.

– Nu ligt mijn jongen naast mij in de heide
En wijst me wat hij in de wolken ziet,
Nu schrei ik zelf, en zie in het verschiet
De verre wolken waarom moeder schreide –

Kinderen kunnen ons ontroeren en onze ziel raken, zodat we weer verwonderd durven kijken. Ook sommige volwassen kunnen de deur van verwondering uitnodigend open zetten.: een enthousiaste leraar, een bezielde spreker, een zeldzame filosoof, een gedreven natuurgids …

Door de ogen van die ander, kunnen we wat we als vanzelfsprekend zijn gaan beschouwen, opnieuw ervaren in volle verwondering.

Als we durven open staan voor de schoonheid en de geheimen van het leven, dan proeven we die helende kracht van verwondering. Onze ziel maakt een sprong van blijdschap, als we ons weer verwonderen over alles wat kostbaar en inspirerend is. Als we naar de grootsheid van de natuur kijken, kunnen we diep ontroerd raken. Het is niet voor niets dat Socrates dacht dat de filosofie ontstaan was omdat de mens zich overal over verwondert. Want als we nadenkend leven, dan genieten we van de wonderen die verschijnen in ons leven.

Verwondering

maakt je leven

prachtig!

Heb je de sleutel van de deur naar verwondering nog niet gevonden? Misschien vind je hem wel in het gedicht van Pieter G. Buckinx:

Er is iets in de dingen dat ontroert…

Er is iets in de dingen dat ontroert:
het is de schoonheid niet der bloemen,
noch het glanzen van een blad, noch ’t roepen
van de roerdomp in de nacht. Het is
daarin, maar ook daarachter en daarboven
en daaronder, dieper in de grond, die
warm en geurig is als versgebakken brood.

Het zijn de sappen die onzichtbaar blijven,
diep in de wortels en het hart waarin
het leven roert. Het zijn de klanken en geluiden
die een kind kan horen als het zijn oor
te luistren legt dicht aan de grond. Het is
het trillen van de wingerdrank wanneer uw
hand haar aanraakt, en het beven van de
kever op het blad, dat groeit en zwelt.
Het is het dons der distelbloemen en de
pijn der wonden die uw vlees doorsplijt.
Het zijn de tekenen van Gods aanwezigheid.

 

Wat ik zo mooi vind aan dit gedicht, is ‘het is daarin, maar ook daarachter en daarboven en daaronder’. We hebben oren gekregen om dingen te horen, en ogen om dingen te zien, zodat we ons over vele dingen kunnen verwonderen.

Stap naar buiten, de lente tegemoet; sta stil, en kijk met de verwonderde blik van een kind naar al dat leven om je heen.