De vooruitgang van de technologie wekt uiteenlopende emoties op gaande van immense ophemeling tot catastrofaal doemdenken, met daartussenin neutrale struisvogels. In voorbije weken kwam dit meermaals in verschillende artikelen aan bod, met verontrustende onderwerpen zoals: kleuterjuffen slaan alarm omdat kleuters een nooit geziene minieme woordenschat hebben… school, musea, boeken, studeren zijn in de ogen van de jonge generatie nog nooit zo ‘saai’ geweest… kleuters worden gesust met een Ipad en lagereschoolkinderen lijken een smartphone-vergroeiing aan hun hand te hebben… jongeren lopen met oortjes in hun oren als zombies over straat … onderwijsexperts slaan alarm … smartphones worden verboden op school… tot en met de kreet: ‘Wat hebben we onze kinderen aangedaan?’
Maar de positieve noot is dat het nog nooit zo gemakkelijk is geweest om allerlei kennis op te doen. Door de groeiende technologie is handenarbeid tot een minimum beperkt en zijn chirurgische ingrepen ongelooflijk verbeterd. Google translation vergemakkelijkt de communicatie met anderstaligen (hoewel dit ook tot hilarische misverstanden kan leiden). Je kan een hele bibliotheek in je broekzak meenemen en heb je een vraag? De chatGPT zal je in enkele seconden een antwoord geven .Ik vraag me wel af of ik hetzelfde antwoord zal krijgen in Europa als in China, in Amerika als in Rusland. Dit lijkt een goede bedenking te zijn, want ik lees hier en daar dat het gebruiksbeleid van grote chatbots niet blijkt te voldoen aan de internationale normen inzake vrijheid van meningsuiting.
Net als vele anderen krijg ik soms koude rillingen bij het lezen van en horen over artificiële intelligentie. Ik ben een leerkracht in hart en nieren en moet toegeven dat ik huiver bij het idee dat de mensheid niet meer zal nadenken.
Het onderwijs heeft de opdracht
ervoor te zorgen dat
zowel docenten als studenten
actief mee kunnen denken
over de vraag.
Mijn dochter zei me nog niet zo lang geleden: “Mam, jij bent tegen AI, nietwaar?”
Ben ik tegen, of voor, of neutraal? Wel, om mijn standpunt te verduidelijken, lieve dochter, heb ik eerst opgezocht wat artificiële intelligentie eigenlijk is (ik ben immers geen hoogopgeleide techneut). Volgens Wikipedia betekent het: ‘het nabootsen van menselijke vaardigheden met een computersysteem, zoals het aanleren, redeneren, anticiperen en plannen om zichzelf automatisch bij te sturen. Het wordt door een team van software ingeneers ontworpen, geconfigureerd en getest tot het zelfstandig kan beslissen zonder tussenkomst van menselijke intelligentie.
Nu, ik heb verder gelezen dat er vijf soorten AI zijn en alleen de eerste twee zijn al zeer succesvol. Ik zal een kort overzicht geven, wil je meer weten, kijk dan zelf op Wikipedia of andere bronnen.
Ten eerste hebben we de zwakke AI: die kan specifieke taken beter uitvoeren dan een mens, voorbeeld gezichtsherkenning. Wel mijn lieve dochter, daar heb ik in een democratie geen enkel probleem mee. Ik moet toegeven dat de technologie en AI in het bijzonder al mooie dingen heeft verwezenlijkt zoals het feit dat ik nu zonder torenhoge kosten kan videochatten met vrienden die over de oceaan wonen. Toen mijn kinderen teenagers waren hebben mijn man en ik ons af en toe blauw betaald door de telefoongesprekken die zij met hun vrienden voerden (en die woonden maar een paar kilometers verder).
Ik hou van de natuur en vind het fantastisch dat ik een app heb waarop ik met een simpele foto (o ja, een telefoon is nu ook een camera!) een plant kan identificeren.
Ik kan mooie kaartjes maken met computerprogramma’s, ik kan met vele vrienden in contact blijven via sociale media enzovoort.
Maar experten waarschuwen dat typische menselijke vaardigheden zoals kritisch en probleemoplossend denken en taalkennis verloren zal gaan. Door vergaande automatisering zullen jobs verloren gaan en niet alleen voor handarbeiders. De vertaling die een computer levert verbetert alle dagen en tolken en vertalers zouden wel eens heel vlug vervangen kunnen worden door een robot.
‘De grote mythe van onze tijd is,
dat technologie communicatie is.’
Libly Larsen)
Ten tweede is er de generatieve AI: die kan nieuwe content creëren zoals foto’s, muziek en teksten van uiteenlopende onderwerpen. Dit is momenteel de meest succesvolle AI- ontwikkeling. Mijn lieve dochter, hier heb ik mijn twijfels over. Ik ben zeer creatief en laat ik het eerst daar over hebben. AI zet de kunstwereld op zijn kop, iedereen kan nu zonder moeite ‘kunst’ maken. Dat kan een probleem scheppen voor auteursrechten en plagiaat en het kan de ambachtelijke kunstenaar verbijsterd achter laten. (Persoonlijk denk ik dat er twee kunststromen zullen ontstaan: de artificiële en de authentieke.) AI is een computer, zonder emoties, en een kunstenaar is emotioneel betrokken bij wat hij/zij creëert. Dat kan AI nooit evenaren! David A. Bednar verwoordde het voor vele gelovigen zo: ‘Heavenly Father and Jesus Christ are Creators, and They have entrusted humanity with portions of Their creative power –which is significant precisely because it constitutes one of the ultimate expressions of our divine potential. You and I have the spiritual obligation to work, to create, and to learn for ourselves’.
Ik vind veel vreugde in het nadenken over welke aquarel ik wil schilderen, ik hou van de positieve vibes die door me stromen als ik met water, verf en penseel het witte papier tracht om te toveren in de creatie die ik bedacht had. Het doet me nog steeds veel deugd als ik een berichtje krijg van een kind dat mijn ‘Fluo-boekje’ zo leuk vindt. Ik geloof niet dat een computer – en de mens die het scheppen volledig aan die computer overlaat – die vreugde en voldoening van het creëren kan ervaren.
I want IA tot do my laundry
and dishes … so that I can
do art and writing.Not for AI to do my art and
writing so that I can do my
laundry and dishes.
(Anna Maciejewska)
De derde AI is de AI Agent. Die zou naast het genereren van nieuwe content ook autonoom werk verrichten dat een researchanalist doet. Deze is in een beginfase en moet nog getest worden.
De vierde AI of de generale of sterke AI zou elke intellectuele taak beter uitvoeren dan een mens. Dit komt alleen nog maar voor in films en sciencefiction. OEF!
De vijfde AI is een superintelligent computersysteem en zou in staat zijn de mens op alle vlak te verslaan waaronder wetenschappelijk, creatief, algemene kennis en sociale vaardigheden. Dit is wel super griezelig! Het zijn vooral de drie laatste, nog in ontwikkeling, die grote ethische bedenkingen oproepen. We weten nu al wat de ‘robotten’ , de algoritmen, op sociale media kunnen veroorzaken. Volgens de universiteit van Leiden verzint de AI Chatbot vaak zelf nepartikelen, referenties en bronnen. Dat wordt wel gevaarlijk als we niet meer gaan nadenken over het antwoord en geen andere bronnen gaan raadplegen. Maar dan is er ook nog het energieprobleem!
We hebben Ai-systemen die in een app op onze smartphone staan en die hebben een laag energieverbruik. Een AI Chatbot behoort tot de ‘grote mannen’ en heeft een hoog energieverbruik. Volgens Wikipedia verbruiken AI-systemen viermaal zoveel energie als servers en ze hebben krachtige microchips nodig. Ik ga hier nu niet alle energieverslagen opsommen, maar daarbij vergeleken is mijn energieverbruik peanuts. Als dat geen milieu-impact heeft! Ik vraag me stilletjes af waarom de jongeren nog niet betoogd hebben tegen zoveel energieverbruik.
Je kunt je ogen sluiten voor
de dingen die je niet wil zien.
Maar je kunt je hart niet sluiten
voor wat je voelt.
(Poppetje)
Er zijn veel doemdenkers in verband met de technologie. Een ervan is Yuval Noah Harari, hij zei dat de mens geen toekomst heeft omdat we voorbijgestreefd zullen worden door AI:
‘Als we denken dat sociale media onze kinderen beschadigd heeft en ons maatschappij verdeeld, dan heb je nog niets gezien… AI kan ons vernietigen en zal dit ook doen. AI moet niet fysiek aanwezig zijn, of moet geen chips in onze hersenen planten om ons te controleren. Het moet alleen nog veel beter worden in wat het al begonnen is: een intieme relatie vormen die gebaseerd is op data van onze noden, onze verlangens, onzekerheden en voorkeuren … en dan die intimiteit gebruiken om te controleren wat we denken, wat we voelen en wat we doen.’
Yuval Harari verkodigt heel luid: ‘Wat een wanhoop! We hebben onze eigen ondergang gecreëerd en niets kan ons redden want niets is slimmer dan AI!’ (uit ‘AI and the future of humanity’)
O! STOP! We moeten niet hopeloos zijn! Laten we de hoop ontwikkelen dat er wel iets is dat slim genoeg is om ons te redden. AI zal misschien slimmer worden dan ik, maar ik weet dat er Eén is die intelligenter is dan wie of wat ook. Ik heb het niet over een hogere intelligentie, maar de hoogste van allen!
De heerlijkheid Gods is
intelligentie of,
met andere woorden,
licht en waarheid.
(Leer en Verbonden 93:36)
Een atheist gelooft dat de mens God creëerde, maar de waarheid is dat God de mens creëerde. De mens maakt dan wel artificiële intelligentie, maar de volledige, authentieke intelligentie van God omvat alles, daarom noemt Hij zichzelf ‘Alfa en Omega’, het begin en het einde van kennis.
In de Kerk van Jezus Christus van de heiligen der laatste dagen wordt het woord ‘intelligentie’ op een unieke manier gebruikt: het is een zelfstandig naamwoord voor wie elk mens is en altijd is geweest, nl. ‘intelligenties’. De mens is het meest authentieke, onartificieel ding, omdat we niet ‘gemaakt’ zijn maar altijd al bestaan hebben.
Als we onze eeuwige identiteit, intelligentie, verbinden met de oneindige intelligentie van onze Hemelse Vader, is het onmogelijk dat een door de mens gecreëerde elektronische intelligentie ons zal voorbijstreven en Gods plan zal vernietigen (Richard Eyre).
Ik kan me daar volledig achter stellen, en met mij vele andere gelovigen. Maar daarom wil het nog niet zeggen dat we niet moeten opletten hoe we de technologie gebruiken. Zoals ik al zei kan AI mijn kennis vermeerderen, de kwaliteit van mijn leven verbeteren, communicatie gemakkelijker maken en uitvindingen bevorderen. Maar AI kan me ook afleiden van eeuwige dingen, mijn geestelijke identiteit verduisteren en menselijke relaties vervormen of vervangen.
Each innovation
has potential for both
limitless perils
and untold possibilities.
(David O McKay)
Verschillende tijdschriften, kranten en blogs hebben hun mening geuit over de ‘virtuele vriendschap’. Een chatbot die je helemaal kan aanpassen aan jouw behoeften en die je nooit zal tegenspreken, is dit een echte vriend? Commerciële bedrijven hebben dit ontwikkeld om zogezegd eenzame mensen opnieuw vriendschap te laten beleven. Door deze virtuele vriendschap blijven gebruikers langer op de app, gemiddeld zo’n twee uur per dag. Ik snap dat dit om geld verdienen gaat, of het eenzaamheid echt kan genezen weet ik zo niet. Sociale media heeft zeker een golf van eenzaamheid veroorzaakt; de honderden ‘vrienden’ zijn dikwijls niet intiem en emotioneel verbonden met jou. Is een AI-vriend dit dan wel? Okee, een gesprek met een AI-vriend kan je starten en stoppen wanneer je wil, hij lijkt vriendelijk en geïnteresseerd en je hoort geen geklaag of gezeur. Maar een diepgaand gesprek?
Virtuele relaties zijn stille moordenaars van de echte menselijke verbindingen.
Een AI-vriend is enkel een wiskundig algoritme.
Het houdt niet van jou, het is niet bezorgd om jou.
Het weet echt niet of je bestaat of niet …
(David A Bednar)
In de toekomst zullen mensen waarschijnlijk vele versies van AI programmeren. Hun bedoelingen kunnen kwaadaardig of goed zijn. Goddelijke intelligentie kan menselijke intelligentie ten goede beïnvloeden. We moeten niet hopeloos toekijken naar ‘monsters à la Frankenstein’. De mens zal in zijn creaties altijd de keuze hebben om geleid te worden door de grootste Creëerder en zo wonderbaarlijke goede vooruitgang tot stand brengen, als hij ernaar streeft het gezelschap van de Heilige Geest te hebben en persoonlijke opnebaring te krijgen.
Machines may learn language,
but meaningful
relationships, family and love
are ever born
in the sacred space
of the soul.’
(anoniem)
Wel, lieve dochter van mij, ik ben niet perse tegen technologie, maar wel tegen bepaalde toepassingen ervan. Dat een mens kan kiezen om te handelen is een goddelijke gave. Ik hoop dat de mens die gave waardeert en koestert en dat ze de technologie niet toelaat om met hen te handelen. Of zoals David Bednar het verwoordde: ‘We might naively be seduced into surrendering our precious moral agency to a technolgy that can only ’think telestial’.’
In de Schriften lezen we verhalen over mensen die leefden ver voor onze technologische tijd; ook zij werden geconfronteerd om te kiezen tussen ‘celestiaal en telestiaal’ denken. Het drama van Ezau die een kom soep verkoos boven zijn eerstgeboorterecht (Genesis 27) is voor ons een vingerwijzing naar het omgaan met AI.
Always remember
we should not sell
our spiritual birthright
of knowing
’the joys and glories of creation’
for a mess of
technological pottage.
(David A Bednar)
(Voor meer details: ‘AI: the despair of atheism, and the vision of faith’ (Richard Eyre)
‘The way things really are’ (David A Bednar worldwide devotional for young adults)
Wikipedia ‘arificiële intelligentie’)
